De kracht van bokashi in circulair terreinbeheer: duurzaam en effectief

Circulair terreinbeheer is een benadering die gericht is op het minimaliseren van afval, het maximaliseren van hergebruik (voortgezet gebruik) en het duurzaam aanpakken van het beheer van landschappen en openbare ruimtes. Bokashi speelt een interessante rol in deze aanpak door een oplossing te bieden hoe om te gaan met het groen dat vrijkomt bij dit beheer. In dit artikel duiken we dieper in de voordelen van bokashi bij het sluiten van de lokale kringloop en hoe de bokashi-methode bijdraagt aan een gezondere leefomgeving. Er is een landelijk programma met deze naam. Het programma Circulair Terreinbeheer (CT) is opgezet om te bevorderen dat grondstoffen die vrijkomen bij terrein- en waterbeheer hoogwaardig worden benut. Het programma is een initiatief van de Biomassa Alliantie. Deze heeft tot doel om de transitie naar het circulair benutten van groene reststromen te versnellen. Als Protanso zijn we betrokken bij meerdere van de pilots die onder dit programma worden uitgevoerd en waar ook een onderzoek van de WUR aangesloten is onder de titel Kennisprogramma Circulair Terreinbeheer. Het Kennisprogramma heeft tot doel om inhoudelijke bouwstenen te leveren voor nieuw circulair beleid, zodat deze innovatieve aanpak regulier kan worden.

Wat is circulair terreinbeheer?

Circulair terreinbeheer is een benadering van landschapsbeheer die de principes van een circulaire economie toepast. Dit houdt in dat alle grondstoffen worden elders dienen als grondstof, worden hergebruikt of gerecycled. Het doel is om gesloten kringlopen te creëren waarbij organisch materiaal uit het landschap weer terugkeert naar de bodem. In deze bodem wordt het materiaal uiteindelijk weer in de kringloop opgenomen en efficiënt benut. Dit leidt ook nog tot een betere bodemgezondheid en verminderdt tegelijkertijd de afvalstroom. Vaak kan er bovendien enorm bespaard worden op transport (CO2 én €). Deze aanpak past naadloos in de transitie naar een duurzamer beheer van groenvoorzieningen, stedelijke groen en natuurlijke landschappen.

De rol van bokashi in circulair terreinbeheer

Bokashi biedt verschillende voordelen die het een uitstekende keuze maken voor circulair terreinbeheer. Hieronder bespreken we de belangrijkste manieren waarop bokashi bijdraagt aan dit duurzame beheer van de groene ruimte.

1. Efficiënt verwerken van groenafval

Een van de kernprincipes van circulair terreinbeheer is het efficiënt verwerken van organisch materiaal. Bokashi speelt hierin een belangrijke rol door groenafval, zoals maaisel, bladeren en snoeihout, snel en effectief om te zetten in een waardevolle bodemverbeteraar. Het fermentatieproces van bokashi maakt gebruik van een mix van effectieve micro-organismen om dit materiaal te transformeren in een stabiele, voedingsrijke compost binnen enkele (8-12) weken.

In tegenstelling tot traditioneel composteren, dat maanden kan duren en vaak arbeidsintensief is, biedt bokashi een sneller alternatief met minder inspanning. Dit maakt het mogelijk om grotere hoeveelheden groenafval efficiënt te verwerken en direct in het terrein toe te passen, wat de lokale cirkel van afvalbeheer sluit en bijdraagt aan een duurzamer ecosysteem.

2. Bevordering van lokale kringlopen

Bokashi draagt bij aan lokale kringlopen door het organische materiaal uit de directe omgeving om te zetten in een bodemverbeteraar zonder dat dit lange afstanden hoeft te worden vervoerd. In plaats van het groen materiaal naar een centrale composteerfaciliteit te brengen, kunnen agrariërs, lokale overheden en terreinbeheerders het groenafval direct en lokaal omzetten tot bokashi. Dit verkort de transportafstanden, vermindert de koolstofuitstoot en versterkt de circulaire economie op lokaal niveau.

Bovendien kan bokashi gemakkelijk worden toegepast op de locatie waar het vrij komt, wat zorgt voor een verbetering van de bodemkwaliteit zonder de noodzaak van uitgebreide logistieke operaties. Een win-win situatie dus.

3. Verbetering van bodemgezondheid en biodiversiteit

Een gezonde bodem is essentieel voor het welzijn van planten, dieren en het bredere ecosysteem. Bokashi verbetert de bodemstructuur door de toevoeging van organische stof en het bevorderen van microbiële activiteit, het bodem microbioom. De effectieve micro-organismen in bokashi helpen bij het opbouwen van humus, verhogen de bodemvruchtbaarheid en bevorderen een gezonde bodemstructuur.

Door de bodem te verrijken met bokashi, wordt niet alleen de voeding van planten verbeterd, maar wordt ook de biodiversiteit gestimuleerd. Een rijke bodem ondersteunt een verscheidenheid aan organismen, van bacteriën en schimmels tot wormen en insecten, die allemaal bijdragen aan een gezond en veerkrachtig ecosysteem.

4. Vermindering van stikstofverliezen en bevordering van koolstofopslag

Stikstof is een essentiële voedingsstof voor planten, maar een verkeerd beheer kan leiden tot aanzienlijke verliezen via uitspoeling naar het grondwater of emissies als lachgas. Bokashi helpt stikstof effectief in de bodem aan het organisch materiaal te binden door een optimale koolstof-stikstofverhouding te creëren en de microbiële activiteit te bevorderen die de opname van stikstof door planten verbetert.

Daarnaast draagt bokashi bij aan koolstofopslag in de bodem. In het fermentatieproces blijft meer organische stof behouden dan bij regulier (warm) composteren. Met bokashi komt er dus uiteindelijk meer koolstof in de bodem, daar waar het thuis hoort en hetgeen ook bijdraagt aan het mitigeren van klimaatverandering.

5. Bevordering van duurzame beheerpraktijken

Bokashi ondersteunt het bevorderen van duurzame beheerpraktijken door een efficiënte, lokaal toepasbare oplossing te bieden voor groenresten. Het gebruik van bokashi past binnen de bredere principes van duurzaamheid, zoals het minimaliseren van afval, het bevorderen van hergebruik en het verbeteren van de milieu-impact van landschapsbeheer. Met andere woorden, fermentatie of koude compostering staat hoog in de ladder van Lansink.

Door bokashi toe te passen in plaats van traditionele methoden zoals het verbranden van groenafval of het verwerken tot compost, wordt de ecologische voetafdruk van terreinbeheer verminderd en komt men tot een meer verantwoorde benadering van afvalbeheer en bodemverbetering.

6. Verbetering van waterretentie en bodemstructuur

Bokashi verbetert de waterretentie van de bodem door de toevoeging van organisch materiaal dat de bodemstructuur versterkt en water beter vasthoudt. Dit is cruciaal in tijden van extreme weersomstandigheden, zoals droge periodes of juist overvloedige regenval. Een betere waterretentie vermindert erosie, voorkomt uitspoeling van voedingsstoffen en zorgt ervoor dat planten beter kunnen overleven onder wisselende omstandigheden.

Conclusie

Bokashi speelt een sleutelrol in circulair terreinbeheer door een efficiënte en duurzame manier te bieden om groenretsen te verwerken en tegelijkertijd bij te dragen aan een gezondere bodem en een gezondere omgeving. De voordelen van bokashi, zoals de snelle verwerkingstijd, het verbeteren van lokale kringlopen, het bevorderen van biodiversiteit, en de bijdrage aan stikstofbinding en koolstofopslag, maken het een waardevolle tool voor boeren, overheden, en terreinbeheerders die streven naar een duurzamer beheer van de groene ruimte en onze natuur. Door bokashi toe te passen in circulair terreinbeheer kunnen we niet alleen onze milieu-impact verminderen, maar ook een bijdrage leveren aan bredere duurzaamheidsdoelstellingen, zoals het bevorderen van een circulaire economie en het verbeteren van de bodemgezondheid.

Meer weten?

Heb je vragen over hoe bokashi kan bijdragen aan jouw terreinbeheerprojecten? Neem contact met ons op via onze contactpagina of bezoek onze kennisbank voor meer artikelen en informatie over duurzame bodemverbetering en circulaire economie.